Η γεωργία είναι μια δραστηριότητα που έχει γίνει θεμελιώδης στην καθημερινή μας ζωή. Μας παρέχει την τροφή που καταναλώνουμε καθημερινά και εξασφαλίζει την επιβίωσή μας. Ωστόσο, είναι ένας τομέας που αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, δεδομένου ότι παράγει υψηλό επίπεδο εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Στην Ισπανία, η γεωργία είναι υπεύθυνη για περίπου το 15% των συνολικών εκπομπών CO2., ξεπερνώντας τον παγκόσμιο μέσο όρο του 14%. Αυτή η κατάσταση εγείρει ερωτήματα σχετικά με το πώς θα συνεχιστεί η βιώσιμη παραγωγή τροφίμων, ειδικά δεδομένης της αναμενόμενης αύξησης της θερμοκρασίας στη χώρα ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Αυτό το φαινόμενο αποτελεί σημαντική πρόκληση για τους αγρότες, ιδιαίτερα εκείνους της περιοχής της Μεσογείου, όπου η διάβρωση, οι χαμηλές βροχοπτώσεις και η αυξημένη ζέστη αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για τις καλλιέργειες.
Προκειμένου να αμβλυνθούν αυτά τα προβλήματα και να εξασφαλιστεί η βιώσιμη αγροτική παραγωγή, έχουν προκύψει καινοτόμες πρακτικές όπως π.χ γεωργία διατήρησης.
Τι είναι η γεωργία διατήρησης;
Αυτή η γεωργική προσέγγιση είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα όχι μόνο για τα άμεσα οφέλη που προσφέρει στην παραγωγή τροφίμων, αλλά και για τις θετικές επιπτώσεις της στο περιβάλλον. Η γεωργία διατήρησης ορίζεται ως ένα γεωργικό σύστημα σχεδιασμένο για τη διατήρηση, τη βελτίωση και την αποτελεσματικότερη χρήση των φυσικών πόρων μέσω της προσεκτικής διαχείρισης του εδάφους, του νερού, των βιολογικών οργανισμών και των εξωτερικών εισροών.
Οι αγρότες που εφαρμόζουν αυτή την πρακτική προσπαθούν να φροντίζουν και διατηρούν τη γη που καλλιεργούν. Αυτό περιλαμβάνει τεχνικές όπως η αμειψισπορά, η περιορισμένη χρήση χημικών λιπασμάτων και η επικάλυψη του εδάφους με αυτοφυή φυτά ή φυτικά υπολείμματα. Αυτά τα μέτρα αποσκοπούν στην προστασία του εδάφους από τη διάβρωση, στη βελτίωση της ποιότητάς του και στη συμβολή σε μια πιο βιώσιμη χρήση των πόρων. Επιπλέον, το υιοθέτηση σπόρων ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή μπορεί να συμπληρώσει αυτές τις πρακτικές και να είναι το κλειδί για τη διατήρηση της γεωργίας.
Ποιο έχει οφέλη;
Η εφαρμογή της γεωργίας διατήρησης προσφέρει πολλαπλά οφέλη που έχουν μεγάλη σημασία τόσο για το περιβάλλον όσο και για την αγροτική οικονομία. Παρακάτω είναι μερικά από τα πιο αξιοσημείωτα οφέλη:
- Μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2): Με τη μείωση της συχνότητας με την οποία χρησιμοποιούνται τα γεωργικά μηχανήματα, εκτιμάται ότι θα εξοικονομηθούν περίπου 52,9 εκατομμύρια τόνοι CO2 στην Ισπανία, γεγονός που αντιπροσωπεύει σημαντική συμβολή στη βιωσιμότητα.
- Μείωση της διάβρωσης του εδάφους: Μια μελέτη του Ισπανική Ένωση Γεωργίας Διατήρησης Ζωών Εδαφών (AEAC.SV) υποδεικνύει ότι αυτή η πρακτική μπορεί να αποτρέψει τη διάβρωση του εδάφους κατά 90%, που είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της γονιμότητάς του.
- Αυξημένη ενεργειακή απόδοση: Έχει εντοπιστεί αύξηση της ενεργειακής απόδοσης κατά 20% σε σύγκριση με τη συμβατική άροση, φτάνοντας έως και το 50% ανάλογα με τον τύπο της καλλιέργειας και την τοποθεσία. Αυτή η αύξηση της αποτελεσματικότητας υποστηρίζεται επίσης από νέες πηγές ενέργειας τοπικά
- Σημαντική εξοικονόμηση εισροώνΗ γεωργία διατήρησης μπορεί να εξοικονομήσει έως και 24% στις εισροές, αντιπροσωπεύοντας ένα σημαντικό οικονομικό πλεονέκτημα για τους αγρότες.
Οι οργανώσεις υπεράσπισης του περιβάλλοντος, όπως η Climate Alliance, η Greenpeace και οι Friends of the Earth, προωθούν αυτήν την πρακτική ως βιώσιμη λύση για την παραγωγή τροφίμων ενώ προστατεύουν τον πλανήτη.
Αρχές Διατήρησης Γεωργίας
Η γεωργία διατήρησης βασίζεται σε τρεις θεμελιώδεις αρχές:
1. Ελάχιστη διαταραχή του εδάφους: Αυτή η αρχή περιλαμβάνει τη μείωση των πρακτικών άροσης, ευνοώντας μεθόδους όπως η απευθείας σπορά. Με την αποφυγή του οργώματος, βελτιώνεται η δομή και η ποιότητα του εδάφους, επιτρέποντάς του να διατηρεί περισσότερη υγρασία και θρεπτικά συστατικά και βελτιώνεται η γεωργία διατήρησης.
2. Διαφοροποίηση καλλιεργειών: Η περιστροφή και η σύνδεση διαφορετικών ειδών που καλλιεργούνται στην ίδια περιοχή βελτιώνει τη γονιμότητα του εδάφους και την αντοχή σε παράσιτα και ασθένειες. Αυτή η διαφοροποιημένη προσέγγιση έχει ως αποτέλεσμα πιο σταθερές αποδόσεις με την πάροδο του χρόνου, ενώ συμβάλλει στην υγεία του γεωργικού οικοσυστήματος. Είναι επίσης σημαντικό να ληφθεί υπόψη τις επιπτώσεις συγκεκριμένων καλλιεργειών στο περιβάλλον.
3. Μόνιμη εδαφοκάλυψη: Η διατήρηση της οργανικής κάλυψης, είτε μέσω καλλιεργειών κάλυψης είτε μέσω υπολειμμάτων καλλιεργειών από προηγούμενες καλλιέργειες, είναι απαραίτητη για την προστασία του εδάφους από τη διάβρωση και τη βελτίωση της γονιμότητάς του. Αυτή η πρακτική βοηθά επίσης στη διατήρηση της υγρασίας του εδάφους και αυξάνει τη βιοποικιλότητα. Ομοίως, η χρήση του πρακτικές διατήρησης σε άνυδρες περιοχές μπορεί να είναι θεμελιώδης σε αυτή τη στρατηγική.
Γεωργία διατήρησης και κλιματική αλλαγή
Η γεωργία διατήρησης παρουσιάζεται ως μια αποτελεσματική απάντηση στις προκλήσεις που θέτει η κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, έχει υποστηριχθεί από διάφορες εκθέσεις και μελέτες, όπως αυτή της IPCC (Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή), που το προσδιορίζουν ως βασική επιλογή για την αντιμετώπιση των κλιματικών κινδύνων. Αυτό συμβαίνει επειδή η γεωργία διατήρησης όχι μόνο βοηθά τους ανθρώπους να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες συνθήκες αλλά και μετριάζουν τις αρνητικές επιπτώσεις της συμβατικής γεωργίας.
Μεταξύ των πλεονεκτημάτων που επισημαίνονται σε αυτό το πλαίσιο είναι:
Χαμηλότερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου: Η μείωση της κατεργασίας του εδάφους μειώνει τις εκπομπές CO2, μετατρέποντας το έδαφος σε μια δεξαμενή άνθρακα που συγκρατεί τον άνθρακα αντί να τον απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα. Αυτό συμβάλλει στη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα της γεωργίας. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πώς η γεωργία αντιμετωπίζει αυτές τις προκλήσεις, μπορείτε να διαβάσετε σχετικά προσπάθειες κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη και τη χρήση του βιώσιμα δάση στη γεωργία.
Βελτιωμένη κατακράτηση νερού: Η γεωργία διατήρησης επιτρέπει βελτιωμένη διείσδυση νερού στο έδαφος και μειωμένη απορροή, με αποτέλεσμα μειωμένες απαιτήσεις σε νερό για τη γεωργική παραγωγή. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι απαιτήσεις σε νερό θα μπορούσαν να μειωθούν κατά 30-40%. Επιπλέον, είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε πώς αυτές οι πρακτικές μπορούν να αλληλοσυμπληρώνονται.
Αυξημένη βιοποικιλότητα: Η υιοθέτηση της γεωργίας διατήρησης προωθεί την αυξημένη βιοποικιλότητα στα αγροοικοσυστήματα, την αύξηση του πληθυσμού των οργανισμών του εδάφους και τη βελτίωση της συνολικής υγείας του γεωργικού οικοσυστήματος. Αυτό σχετίζεται άμεσα με την ανάγκη να συνεχιστεί η εξερεύνηση του κατάσταση των απειλούμενων ερήμων λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Οικονομικά οφέλη της γεωργίας διατήρησης
Η γεωργία διατήρησης όχι μόνο μεταφράζεται σε περιβαλλοντικά οφέλη, αλλά προσφέρει επίσης οικονομικά πλεονεκτήματα για τους αγρότες. Μια αποτελεσματική προσέγγιση στη χρήση των πόρων έχει ως αποτέλεσμα:
1. Εξοικονόμηση κόστους: Η μείωση της ανάγκης για μηχανήματα και γενικά εισροές μεταφράζεται σε μείωση του λειτουργικού κόστους. Καθώς οι αγρότες υιοθετούν αυτές τις πρακτικές, η κερδοφορία των αγροκτημάτων τους αναμένεται να αυξηθεί. Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με αυτήν την πτυχή, μπορείτε να συμβουλευτείτε το άρθρο μας σχετικά βιώσιμη ανάπτυξη και η εφαρμογή του στη σύγχρονη γεωργία.
2. Λιγότερη ανάγκη για εργασία: Χάρη στη μείωση των εντατικών εργασιών όπως το όργωμα, μειώνεται η ανάγκη για εργατικό δυναμικό, γεγονός που αποτελεί σημαντική ανακούφιση για τους αγρότες, ειδικά σε περιόδους υψηλής ζήτησης.
3. Μεγαλύτερη σταθερότητα στην παραγωγή: Η διαφοροποίηση των καλλιεργειών και η βελτιωμένη ποιότητα του εδάφους συμβάλλουν στην αύξηση της σταθερότητας και της βιωσιμότητας των αποδόσεων με την πάροδο του χρόνου. Αυτό μεταφράζεται σε πιο αξιόπιστη παραγωγή τροφίμων, ακόμη και σε αντίξοες καιρικές συνθήκες. Υπό αυτή την έννοια, είναι κρίσιμο να εξετάσουμε πώς το κλίμα επηρεάζει την αγροτική παραγωγή σε διαφορετικές περιοχές.
Η γεωργία διατήρησης αποτελεί βασική πρακτική που εστιάζει όχι μόνο στην παραγωγή τροφίμων αλλά και στην υγεία του πλανήτη. Με την προώθηση μιας πιο ισορροπημένης και βιώσιμης προσέγγισης, αυτή η τεχνική θα γίνει θεμελιώδης πυλώνας για τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας χωρίς να διακυβεύονται οι φυσικοί πόροι και η βιοποικιλότητα. Η εφαρμογή αυτών των στρατηγικών δεν είναι απλώς μια επιλογή, αλλά μια πιεστική αναγκαιότητα για τη γεωργία του μέλλοντος.
