Η κλιματική αλλαγή στην Ασία έχει δείξει ένα από τα πιο σκληρά της πρόσωπα τον τελευταίο χρόνο. Δεδομένα που συλλέγονται από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO) και άλλους διεθνείς οργανισμούς πιστοποιούν ότι Η ασιατική ήπειρος θερμαίνεται με διπλάσιο ρυθμό από τον παγκόσμιοΑυτό το φαινόμενο δεν αντιπροσωπεύει μόνο ιστορικά ρεκόρ θερμοκρασίας, αλλά και μια κλιμάκωση της έντασης και της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων που ήδη επηρεάζουν την καθημερινή ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων στην περιοχή.
Η έκθεση «Κατάσταση του Κλίματος στην Ασία 2024» προειδοποιεί για μια ανησυχητική προοπτική. Σύμφωνα με τον WMO, το 2024 ήταν η θερμότερη χρονιά —ή η δεύτερη θερμότερη, ανάλογα με τις πηγές που αναλύθηκαν— που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ασία, με μέση ετήσια θερμοκρασία 1,04°C πάνω από την περίοδο αναφοράς 1991-2020. Αυτή η ανοδική τάση έχει επιταχυνθεί από τη δεκαετία του 1990 και επηρεάζει τόσο την ξηρά όσο και τη θάλασσα, προκαλώντας δραστικές αλλαγές στα ασιατικά οικοσυστήματα και την οικονομία.
Ρεκόρ θερμοκρασιών και επίμονοι καύσωνες
Η Ασία βίωσε παρατεταμένα κύματα καύσωνα το 2024, που διήρκεσαν από τον Απρίλιο έως τον Νοέμβριο.Χώρες όπως η Κίνα, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα έσπασαν ρεκόρ θερμοκρασιών για αρκετούς συνεχόμενους μήνες, ενώ η Μιανμάρ έφτασε στο εθνικό υψηλό των 48,2°C. Επιπλέον, οι ηπειρωτικές περιοχές της Μογγολίας και τμήματα της Μέσης Ανατολής βίωσαν τόσο ακραία κύματα καύσωνα που η καθημερινή ζωή και η παραγωγικότητα επηρεάστηκαν σοβαρά.
Αυτά τα κύματα καύσωνα έχουν άμεσες συνέπειες για την υγεία, τη γεωργία και την επισιτιστική ασφάλεια. Η συνεχής αύξηση της θερμοκρασίας προκαλεί επίσης πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα σε άλλους φυσικούς κινδύνους, όπως οι δασικές πυρκαγιές, μείωση της γεωργικής παραγωγικότητας και μεγαλύτερη ευαλωτότητα των πιο εκτεθειμένων πληθυσμών, ιδίως των ηλικιωμένων και των παιδιών σε πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές.
Θαλάσσια κύματα καύσωνα και άνοδος της στάθμης της θάλασσας
Οι ωκεανοί που περιβάλλουν την Ασία δεν είναι επίσης άτρωτοι στην κλιματική αλλαγή. Το 2024, η επιφάνεια της θάλασσας έφτασε σε πρωτοφανή επίπεδα θέρμανσης, με ρυθμό αύξησης 0,24°C ανά δεκαετία, σχεδόν διπλάσιο από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Κατά τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο, σχεδόν 15 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα ωκεανού -μια περιοχή περίπου στο μέγεθος της Ρωσίας- επηρεάστηκαν από ακραίους θαλάσσιους καύσωνες, επηρεάζοντας τη βιοποικιλότητα και την επισιτιστική ασφάλεια των παράκτιων κοινοτήτων.
Η στάθμη της θάλασσας κατά μήκος των ακτών της Ινδίας και του Ειρηνικού αυξάνεται ταχύτερα από ό,τι σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Αυτό αυξάνει τους κινδύνους πλημμυρών, διάβρωσης των ακτών και αλάτωσης των γεωργικών εκτάσεων σε περιοχές χαμηλού υψομέτρου της Νοτιοανατολικής Ασίας, όπου κατοικούν εκατομμύρια άνθρωποι. Η αλιεία και άλλοι οικονομικοί τομείς εξαρτώνται από τη σταθερότητα των ωκεανών, ασκώντας πίεση στην περιφερειακή οικονομία.
Επιταχυνόμενη τήξη των παγετώνων και μακροπρόθεσμες απειλές
Η επιταχυνόμενη υποχώρηση των παγετώνων στην Ασία είναι ένα από τα πιο ανησυχητικά συμπτώματα της κλιματικής αλλαγής. Σε περιοχές όπως τα κεντρικά Ιμαλάια, το οροπέδιο του Θιβέτ και η οροσειρά Τιεν Σαν —γνωστή ως «Τρίτος Πόλος» επειδή περιέχει το μεγαλύτερο απόθεμα πάγου εκτός των πολικών περιοχών— 23 από τους 24 παγετώνες που παρακολουθούνται έχουν βιώσει συνεχή απώλεια μάζας μεταξύ 2023 και 2024. Η μείωση των χειμερινών χιονοπτώσεων και τα ολοένα και πιο ζεστά καλοκαίρια αυξάνουν τον κίνδυνο εκρήξεων παγετωνικών λιμνών και κατολισθήσεων.
Το λιώσιμο των πάγων αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια των υδάτων εκατομμυρίων ανθρώπων. που εξαρτώνται από το νερό των παγετώνων για πόση, άρδευση και παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας. Επιπλέον, αυτή η διαδικασία αυξάνει την πιθανότητα συναφών φυσικών καταστροφών, όπως ξαφνικές πλημμύρες και ζημιές σε κρίσιμες υποδομές.
Ακραία καιρικά φαινόμενα: πλημμύρες, ξηρασίες και κυκλώνες
Το 2024 σημαδεύτηκε από μια σειρά ακραίων γεγονότων που άφησαν σημαντικό ανθρώπινο και οικονομικό αντίκτυπο. Ο τροπικός κυκλώνας Γιάγκι ήταν η ισχυρότερη καταιγίδα της χρονιάς, προκαλώντας σημαντικές ζημιές και πολλά θύματα σε χώρες όπως το Βιετνάμ, οι Φιλιππίνες, η Μιανμάρ, η Ταϊλάνδη και η Κίνα. Η Κεντρική Ασία βίωσε τις χειρότερες πλημμύρες των τελευταίων τουλάχιστον 70 ετών, με περισσότερους από 100.000 ανθρώπους να έχουν εκκενώσει τις εστίες τους στο Καζακστάν και τη νότια Ρωσία. Το Νεπάλ και η Ινδία υπέστησαν επίσης ρεκόρ βροχοπτώσεων, με εκατοντάδες θανάτους και εκατομμύρια δολάρια σε ζημιές.
Αντίθετα, η Κίνα επλήγη από ξηρασία που επηρέασε σχεδόν πέντε εκατομμύρια ανθρώπους., προκαλώντας γεωργικές απώλειες που υπερβαίνουν τα 400 εκατομμύρια δολάρια και καθιστώντας μεγάλες εκτάσεις καλλιεργειών άχρηστες. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα -πάρα πολύ ή πολύ λίγο νερό- καταδεικνύουν τη δυσκολία προσαρμογής σε ολοένα και πιο απρόβλεπτα και πιο έντονα φαινόμενα.
Μέτρα προσαρμογής και συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης
Δεδομένου αυτού του σεναρίου, η σημασία των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης και ετοιμότητας αυξάνεται. Η έκθεση του ΠΜΟ υπογραμμίζει την περίπτωση του Νεπάλ, όπου η εφαρμογή προειδοποιήσεων για πλημμύρες και η εκπαίδευση της κοινότητας έχουν σώσει δεκάδες χιλιάδες ζωές και έχουν μειώσει τους κινδύνους για την τοπική υγεία και την οικονομία. Σε έναν κόσμο που είναι ολοένα και πιο εκτεθειμένος στην κλιματική μεταβλητότητα, αυτές οι εμπειρίες χρησιμεύουν ως πρότυπο για άλλες περιοχές.
Ωστόσο, Οι ειδικοί επιμένουν στην ανάγκη επέκτασης και συντονισμού αυτών των συστημάτων πρόληψης για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική αντιμετώπιση νέων επεισοδίων ακραίων καιρικών φαινομένων, τα οποία αναμένεται να γίνονται ολοένα και πιο συχνά καθώς εξελίσσεται η υπερθέρμανση του πλανήτη.
Η επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής στην Ασία και η αύξηση των ακραίων φαινομένων έως το 2024 αποτελούν σημαντική πρόκληση για την περιοχή και τον υπόλοιπο πλανήτη. Ρεκόρ θερμοκρασιών, μαζικής τήξης των παγετώνων, άνοδος της στάθμης της θάλασσας και καταστροφές που προκαλούνται από ξηρασίες, κυκλώνες και πλημμύρες καταδεικνύουν το υψηλό ανθρώπινο και οικονομικό κόστος της κλιματικής κρίσης. Η εμπειρία που έχει συσσωρευτεί στα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και ετοιμότητας προσφέρει μια πορεία για τον μετριασμό των χειρότερων επιπτώσεων, αλλά οι προκλήσεις της προσαρμογής και της ανθεκτικότητας είναι τεράστιες μπροστά σε μια τάση που, προς το παρόν, δεν δείχνει ανάπαυλα.